បច្ចុប្បន្នមានប្រមាណជាង៧២ភាគរយ នៃអ្នកកើតជំងឺមហារីកបំពង់កបានមកពិគ្រោះ និងព្យាបាលជំងឺនៅដំណាក់កាលធ្ងន់ធ្ងរ។ ដោយសារតែមានការធ្វេសប្រហែសពីបញ្ហាសុខភាព ទើបធ្វើឲ្យអត្រាអ្នកស្លាប់ដោយសារជំងឺមហារីកបំពង់កមានចំនួន កើនឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ជំងឺមហារីកបំពង់កជាប្រភេទជំងឺមួយក្នុងចំណោមជំងឺកាចសាហាវជាង គេចំនួន៣ ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងរាតត្បាតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយឱកាសជាសះស្បើយមានតិចតួចបំផុត។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ាវ សុខា ប្រធានផ្នែកជំងឺមហារីកនៃមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាព ចូលខ្លួនមកបកស្រាយនូវចម្ងល់ ដែលទាក់ទងនឹងជំងឺមហារីកបំពង់កជូនប្រិយមិត្តអ្នកអានតាមរយៈ ទស្សនាវដ្ដីសុខភាពយើង។
ជំងឺមហារីកបំពង់ក
ជំងឺមហារីកបំពង់កសំដៅដល់ដុំសាច់មួយនៅក្នុងបំពង់ក ដែលរាលដាលធំឡើងយ៉ាងលឿន ដោយមិនមានការគ្រប់គ្រងពីប្រព័ន្ធសរីរាង្គ។ ជំងឺនេះមិនកើតមាននៅតែមួយកន្លែងនោះទេ វាអាចដាលដល់សរីរាង្គផ្សេងទៀត ដូចជាពីបំពង់ខ្យល់ទៅសួត ខួរក្បាល ថ្លើម ឆ្អឹងជាដើម រហូតដល់ធ្វើឲ្យលោកអ្នកបាត់បង់ជីវិត ប្រសិនបើមិនមានការព្យាបាលទាន់ពេលវេលា។
ការរីករាលដាលនៃជំងឺមហារីកបំពង់ក
លោកអ្នកគួរចងចាំថា ប្រសិនបើជំងឺមហារីកបំពង់កនេះរីករាលដាលទៅដល់កោសិកាផ្សេងៗ ហើយនោះ ពាក្យថា ព្យាបាលជាសម្រាប់ជំងឺនេះមិនមានទៀតឡើយ គឺមានតែរង់ចាំសេចក្ដីស្លាប់តែប៉ុណ្ណោះ។ ដោយឡែកបើជំងឺនេះ ទើបតែកើត ឬកើតត្រឹមតែរាលដាលកូនកណ្ដុរអាចព្យាបាលបាន មិនគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត ហើយការចំណាយប្រាក់កាសក៏អស់តិចតួចដែរ។
ប្រព័ន្ធទឹករងៃ៖ នៅពេលដែលលោកអ្នកមានរបួស ឬដំបៅផ្សេងៗ តែងតែឃើញមានទឹកថ្លាៗចេញមកខាងក្រៅដែលហៅថា ទឹករងៃ។ ចំពោះការរាលដាលជំងឺមហារីកបំពង់កដោយសារទឹករងៃ បង្កឡើងទៅជាកូនកណ្ដុរ នៅបរិវេណករបស់លោកអ្នក។
ចរន្តឈាម៖ មានសរសៃឈាមតូចៗជាច្រើនទៅចិញ្ចឹមដុំមហារីក បំពង់ក ដែលធ្វើឲ្យកោសិកានៃមហារីកដាច់តាមចរន្តឈាមចូលទៅក្នុងសរីរាង្គ ផ្សេងៗទៀត។ កន្លែងដែលងាយរាលដាលមុនគេនោះ គឺនៅសួតព្រោះចរន្តឈាមបរិវេណសួតដើរយឺតជាងគេ ដែលងាយធ្វើឲ្យកោសិកាមហារីកនៅយ៉ាងស្រួល។ បន្ទាប់មកវាអាចរាលដាលទៅខួរក្បាល ឆ្អឹង ឬសរីរាង្គដទៃទៀត។
វិធីសាស្ត្រធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ
ប្រសិនបើលោកអ្នកសង្ស័យពីជំងឺមហារីកបំពង់កគួរតែទៅធ្វើការ ពិនិត្យនៅមន្ទីរពេទ្យឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ដើម្បីឲ្យគ្រូពេទ្យជំនាញច្រឹបសាច់ដែលដុះនោះពិនិត្យនៅឯមន្ទីរ ពិសោធន៍ ថាមានជំងឺមហារីកបំពង់កប្រភេទណា។ ជំងឺនេះមាន៥ប្រភេទខុសៗគ្នា ក្នុងនោះមាន៩០ភាគរយជាប្រភេទជំងឺមហារីកបំពង់ក កាស៊ីណូមអេឌែមម៉ូអ៊ីន។ បន្ទាប់ពីរកប្រភេទជំងឺរួច គ្រូពេទ្យត្រូវពិនិត្យសរីរាង្គកាយ ដើម្បីដឹងពីដំណើរ ឬដំណាក់កាលនៃជំងឺ ថាតើស្ថិតនៅដំណាក់កាលធ្ងន់ធ្ងរ ឬស្រាល។
រោគសញ្ញាជំងឺមហារីកបំបង់ក
ជំងឺមហារីកបំពង់កនៅដំណាក់កាលដំបូង គឺស្ទើរតែមិនមានរោគសញ្ញាទាល់តែសោះ សូម្បីតែគ្រូពេទ្យជំនាញក៏ដោយ។ លុះដល់ពេលមានអាការធ្ងន់ធ្ងរបន្តិច ទើបអាចដឹងពីរោគសញ្ញាខ្លះៗ ដូចជាមានដុះសាច់នៅបំពង់ក ដែលអាចធ្វើឲ្យកើតកូនកណ្ដុរភាគច្រើនមិនមានការឈឺចាប់ដូចកូន កណ្ដុរដែលបង្កមកពីជំងឺដទៃទៀតទេ។ ជំងឺនេះក៏អាចធ្វើឲ្យពេលខាកកំហាកមានលាយឈាម ហូរឈាមតាមច្រមុះ ជួនកាលមានដុំសាច់នៅក្បែរបំពង់សំឡេង ធ្វើឲ្យស្អកៗ ឬនិយាយមិនចេញ និងញ៉ាំចំណីអាហាររាងទើសៗ។
មូលហេតុបង្កជំងឺមហារីកបំពង់ក
ជំងឺមហារីកបំពង់កអាចកើតមានឡើងដោយសារតែការគ្មានអនាម័យក្នុង ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ និងខ្វះការយល់ដឹងពីអត្ថប្រយោជន៍ ឬគុណវិបត្តិ នៃចំណីអាហារ។
ការទម្លាប់ហូបចុកផ្ដេសផ្ដាស៖ ភាគច្រើនចាស់ៗនៅតាមជនបទតែងយល់ឃើញថា ការជក់បារីពិតជាមានផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពអង្គកាយពិតមែន។ តែចំពោះការជក់ថ្នាំជក់ដែលមូរជាមួយក្រដាស ឬជាមួយស្លឹកសង្កែមិនមានប៉ះពាល់ដល់សុខភាពឡើយ ការយល់បែបនេះគឺខុសទាំងស្រុង។ ការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់បែបនេះ មានគ្រោះថ្នាក់ជាងការជក់បារីទៅទៀត ព្រោះគ្មានកន្ទុយស្នោដែលជាតម្រងទប់ស្កាត់សារធាតុជ័រនៃថ្នាំ ពោលការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់គ្រប់ប្រភេទសុទ្ធតែធ្វើឲ្យកើតជំងឺ មហារីកបំពង់ក។ មិនត្រឹមតែថ្នាំជក់នោះទេ សូម្បីតែស្រា មិនថាស្រាថ្លៃ ថោក ឬស្រាជាន់ធាងផ្អៀងខ្លួន(ទឹកត្នោតជូរ) គឺសុទ្ធតែអាចធ្វើឲ្យលោកអ្នកប្រឈមនឹងជំងឺមហារីកបំពង់កទាំង អស់។ ប្រសិនបើលោកអ្នកប្រព្រឹត្តទាំងថ្នាំជក់ និងស្រា កាន់តែធ្វើឲ្យលោកអ្នកមានគ្រោះថ្នាក់ជាងអ្នកដែលមិនបាន ប្រព្រឹត្តរហូតដល់២០ដង។
ការខ្វះអនាម័យមាត់ធ្មេញ៖ បច្ចុប្បន្នការសម្អាតមាត់ធ្មេញមានច្រើននៅតាមទីក្រុង និងទីប្រជុំជនមួយចំនួនតែប៉ុណ្ណោះ ចំណែកឯនៅតាមជនបទខ្លះ មិនសូវមានការសម្អាតមាត់ធ្មេញបានប្រសើរទេ។ ខណៈដែលលោកអ្នកមិនមានអនាម័យមាត់ធ្មេញល្អ អាចធ្វើឲ្យមានរោកម្យ៉ាងឈ្មោះ អេបស្តែនបារៃរើស(Ebsteinbarr Virus) ដែលចូលចិត្តរស់នៅក្នុងមាត់ និងក្រពេញទឹកមាត់ យូរៗទៅអាចធ្វើឲ្យរលាកបំពង់ក ហើយអាចឈានទៅកើតជំងឺមហារីកបំពង់កបានយ៉ាងងាយ។
ការបន្តដោយតំណពូជ៖ ប្រសិនបើលោកអ្នកមានឪពុកម្ដាយមានជំងឺមហារីកបំពង់ក អាចធ្វើឲ្យលោកអ្នកប្រឈមនិងជំងឺនេះ គ្រាន់តែក្នុងអត្រា៥%ភាគរយប៉ុណ្ណោះ។
ការព្យាបាលជំងឺមហារីកបំពង់ក
គ្រូពេទ្យជំនាញមានវិធីបីយ៉ាង ដើម្បីព្យាបាលជំងឺមហារីកបំពង់ក ដោយការប្រើវិធីវះកាត់ ការស្អំដោយកាំរស្មី និងប្រើថ្នាំគីមី។ មានករណីខ្លះការព្យាបាលអាចប្រើវិធីនេះក្នុងពេលតែមួយបាន អាស្រ័យលើស្ថានភាពជំងឺ និងទីតាំងដែលដុះសាច់ដុះ។ មានករណីខ្លះមិនអាចប្រើវិធីវះកាត់បានទេ ព្រោះអ្នកជំងឺកើតកូនកណ្ដុរច្រើនពេក ឬដុំសាច់ដុះនៅក្នុងកន្លើត។ លោកអ្នកគួរចងចាំថា បើនៅក្នុងដំណាក់កាលដំបូងជំងឺមហារីកបំពង់ក អាចព្យាបាលជាដោយប្រើវិធីវះកាត់យកដុំសាច់ចេញ។ បើក្នុងដំណាក់កាលធ្ងន់ធ្ងរពិបាកព្យាបាល ភាគច្រើនអ្នកជំងឺអាចមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត។
ប្រការគួរប្រតិបត្តិនៅពេលកើតជំងឺមហារីកបំពង់ក
លោកអ្នកគួរជៀសវាងព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំបុរាណផ្សេងៗ ព្រោះធ្វើឲ្យជំងឺនៅក្នុងដំណាក់កាលដំបូងទៅជាធ្ងន់ធ្ងរ រហូតមិនអាចជួយសង្គ្រោះបាន។ ត្រូវបំបាត់មូលហេតុដែលបង្កឲ្យកើតជំងឺមហារីកបំពង់ក ដូចជាបញ្ឈប់ការជក់បារី និងទទួលទានស្រាជាដើម។ មិនត្រូវតមអាហារដូចជា ប្រភេទសាច់គោ ទា ឬគ្រឿងសមុទ្រនោះទេ ព្រោះធ្វើឲ្យរាងកាយលោកអ្នកចុះខ្សោយ ដែលអាចជាឱកាសមួយសម្រាប់ការវិវត្តន៍ជំងឺមហារីកបំពង់ករបានលឿន ជាពិសេសគួរតែអនុវត្តតាមការណែនាំពីការទទួលទានអាហារនិងការ ព្យាបាលរបស់គ្រូពេទ្យ។
វិធីការពារជំងឺមហារីកបំពង់ក
ជំងឺមហារីកមិនមានវ៉ាក់សាំងការពារទេ តែលោកអ្នកអាចការពារជំងឺនេះបានតាមរយៈការបំបាត់មូលហេតុទាំងអស់ ដែលបង្កជំងឺ។ ចំពោះលោកអ្នកមានឪពុកម្ដាយកើតជំងឺមហារីកបំពង់ក គួរមានការប្រុងប្រយ័ត្នឲ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួនដោយឧស្សាហ៍ទៅឲ្យគ្រូ ពេទ្យជំនាញពិនិត្យមើលបំពង់ក ក្រែងមានរោគសញ្ញាបញ្ជាក់ថា មានកើតជំងឺមហារីកបំពង់កនៅដំណាក់កាលដំបូង ដើម្បីរកវិធីព្យាបាលឲ្យទាន់ពេលវេលា។
ដំបូន្មានអ្នកប្រឹក្សា
លោកអ្នកគួរតែជ្រើសរើសមន្ទីរពេទ្យជាកន្លែងទីមួយ ដើម្បីព្យាបាលជំងឺផ្សេងៗ មិននិងទៅរកសេវាកម្មថ្នាំបុរាណ ឬតាមជំនឿអរូបីផ្សេងៗ។ ប្រសិនបើនៅបរិវេណករបស់លោកអ្នកមានឡើងកូនកណ្ដុរ ឬដុំសាច់នៅបំពង់ក គួរប្រញាប់ទៅពិគ្រោះសុខភាពជាមួយគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់ កុំបណ្ដែតបណ្ដោយយូរ៕
ដកស្រង់ចេញពីគេហទំព័រ http://women.open.org.kh
