សូមក្រាបថ្វាយបង្គំសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ និងព្រះថេរានុថេរៈគ្រប់ព្រះអង្គ បងប្អូនជនរួមជាតិទាំងអស់ជាទីគោរពស្នេហា
នៅថ្ងៃទី ៧ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០៨ នេះ នាសម័យប្រជុំលើកទី៣២របស់ខ្លួនដែលប្រព្រឹត្តទៅនៅទីក្រុងកេបិក ប្រទេសកាណាដា គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៃអង្គការដើម្បីវប្បធម៌ វិទ្យាសាស្ត្រ និងអប់រំរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (យូនេស្កូ UNESCO) បានសម្រេចចុះប្រាសាទព្រះវិហាររបស់ខ្មែរក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌ ពិភពលោក តាមសំណើរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
នេះ គឺជាមោទនភាពថ្មីមួយទៀតសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ និងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាយើង ក៏ដូចជាសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋនានានៅក្នុងតំបន់ និងពិភពលោកដែលប្រាសាទព្រះវិហារត្រូវបានក្រុមប្រឹក្សាអន្តរជាតិ ស្ដីពីប្រាង្គប្រាសាទ និងរមណីយដ្ឋាន (ICOMOS) ទទួលស្គាល់ថា ជាកំពូលស្នាដៃដ៏អស្ចារ្យនៃស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ និងមានតម្លៃសកលដ៏ចំណាននោះ ហើយត្រូវបានបញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។
ការចុះបញ្ជីនេះ នឹងតម្រូវឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិទាំងមូលមានកាតព្វកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ការពារនូវបេតិកភណ្ឌសកលនេះ និងថែរក្សាជាសម្បត្តិវប្បធម៌កេរមរតកសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ។ នេះជាបេតិកភណ្ឌខ្មែរទី៤ហើយ ដែលត្រូវបានទទួលលក្ខន្តិកៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ ថ្លៃថ្នូរនេះ បន្ទាប់ពីប្រាសាទអង្គរវត្តត្រូវបានបញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌ ពិភពលោកដូចគ្នាដែរនៅឆ្នាំ១៩៩២ និងរបាំក្បាច់បុរាណខ្មែរ (របាំព្រះរាជទ្រព្យ) និងល្ខោនស្បែកធំ ត្រូវបានបញ្ចូលជាបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិនៅ ឆ្នាំ ២០០៣ និងនៅឆ្នាំ ២០០៥ កន្លងមក។
ការដាក់ប្រាសាទព្រះវិហារ ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ជាលទ្ធផលនៃដំណើរការការងារ និងការចរចាដ៏យូរ និងស្មុគស្មាញមួយដែលឯកឧត្ដម សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការកម្ពុជាដើម្បីយូនេស្កូ និងគណៈប្រតិភូសម្រេចបាន បន្ទាប់ពីខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំក្នុងឋានៈជានាយករដ្ឋមន្ត្រី បានលើកសំណើជូនទៅឯកឧត្ដមអគ្គនាយកយូនេស្កូ កាលពីថ្ងៃទី ១០ ខែ តុលា ឆ្នាំ ២០០១។
ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមរំលឹកថា សាលក្រមរបស់តុលាការអន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ ចុះថ្ងៃទី ១៥ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៦២ បានសម្រេចថា ប្រាសាទព្រះវិហារស្ថិតនៅលើទឹកដីដែលនៅក្រោមអធិបតេយ្យភាពរបស់ កម្ពុជា។ ផ្អែកលើសាលក្រមនេះ និងផ្អែកទៅស្ថានភាពជាក់ស្ដែងនៃប្រាង្គប្រាសាទនោះ ក្នុងឋានៈជាប្រទេសម្ចាស់ប្រាសាទ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានធ្វើសំណើសុំដាក់ប្រាសាទព្រះវិហារចូល ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ក្នុងគោលបំណងការពារបេតិកភណ្ឌសកលនេះ ដែលជាស្នាដៃដ៏អស្ចារ្យរបស់បុព្វបុរសខ្មែរសម័យអង្គរ ដើម្បីទុកជាកេរមរតកសម្បត្តិវប្បធម៌ជូនមនុស្សជំនាន់ក្រោយៗទៀត។ បន្ទាប់មកក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ ដោយមានទីប្រឹក្សាបច្ចេកទេស និងជំនួយដ៏សកម្មពីសំណាក់អង្គការយូនេស្កូ បានរៀបចំសំណុំឯកសារពេញលេញមួយស្របតាមទិសដៅណែនាំការអនុវត្តន៍ អនុសញ្ញាស្ដីពីការការពារបេតិកភណ្ឌពិភពលោក វប្បធម៌ និងធម្មជាតិ ដែលកម្ពុជាជាសមាជិកនោះ ដាក់ជូនមជ្ឈមណ្ឌលបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនាទីក្រុងប៉ារីស នៅថ្ងៃទី ៣០ ខែ មករា ឆ្នាំ ២០០៦។ បន្ទាប់ពីបេសកកម្មបច្ចេកទេសមួយនៅរមណីយដ្ឋានប្រាសាទព្រះវិហារ ដោយតំណាងរបស់ក្រុមប្រឹក្សាអន្តរជាតិស្ដីពីប្រាង្គប្រាសាទ និងរមណីយដ្ឋានពីថ្ងៃទី ២៣ ដល់ថ្ងៃទី ២៩ ខែ តុលា ឆ្នាំ ២០០៦ និងបន្ទាប់ពីបានទទួលព័ត៌មានបន្ថែមដែលកម្ពុជាបានផ្ញើជូននៅថ្ងៃ ទី ៣ ខែ មករា ឆ្នាំ ២០០៧ រួចមក ក្រុមប្រឹក្សាអន្តរជាតិស្ដីពីប្រាង្គប្រាសាទ និងរមណីយដ្ឋាន បានទទួលស្គាល់តម្លៃសកលដ៏អស្ចារ្យនៃរមណីយដ្ឋាន ហើយផ្ដល់អនុសាសន៍ឲ្យដាក់រមណីយដ្ឋានជាទីសក្ការៈនៃប្រាសាទព្រះវិហារ ចូលក្នុងបញ្ជីនៃបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ នៅសម័យប្រជុំសាមញ្ញលើកទី៣១ របស់ខ្លួននៅទីក្រុងក្រៃឆឹច ប្រទេសញូហ្សឺលែន ពីថ្ងៃទី ២៣ ខែ មិថុនា ដល់ថ្ងៃទី ២ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០៧ គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកបានពិនិត្យសំណុំនេះ រួចទទួលស្គាល់ថា រមណីយដ្ឋានជាទីសក្ការៈនៃប្រាសាទព្រះវិហារ មានសារសំខាន់អន្តរជាតិដ៏ធំ ហើយមានតម្លៃសកលអស្ចារ្យ ព្រមទាំងសម្ដែងនូវ «សេចក្ដីយល់ព្រមជាគោលការណ៍ចំពោះប្រការដែលថា រមណីយដ្ឋានត្រូវតែដាក់បញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក»។ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមទូល និងជម្រាបថា នាឱកាសនោះឯកឧត្ដមប្រធានគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកបានថ្លែងថា «សេចក្ដីសម្រេចនេះមានន័យថា គណៈកម្មាធិការបានយល់ព្រមថា រមណីយដ្ឋានជាទីសក្ការៈនេះសក្ដិសមនឹងបានបញ្ចូលក្នុងបញ្ជីមរតក ពិភពលោក ហើយការបញ្ចូលជាផ្លូវការនឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅសម័យប្រជុំលើកក្រោយ របស់ខ្លួននាឆ្នាំ២០០៨»។
ក្នុងគ្រប់ដំណាក់កាលនៃដំណើរការចុះបញ្ជីនេះ គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក តែងផ្អែកផងដែរលើជំហររបស់ព្រះរាជាណាចក្រថៃ ក្នុងឋានៈ ប្រទេសនេះជាប្រទេសភូមិផងរបងជាមួយ ដែលធ្លាប់មានប្រវត្តិជម្លោះជាមួយកម្ពុជាយើងអំពីប្រាង្គប្រាសាទ នេះ។ ជាបច្ច័យល្អ ទោះមានការប្រឆាំងរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងពីមជ្ឈដ្ឋានមួយចំនួននៅក្នុង ប្រទេសខ្លួន ហើយបន្ទាប់ពីមានការពន្យល់បកស្រាយពីសំណាក់រដ្ឋភាគីកម្ពុជាយើង រួចមកនោះ រដ្ឋភាគីថៃ តែងបានឯកភាព ទទួលស្គាល់ថា រមណីយដ្ឋានប្រាសាទព្រះវិហារមានតម្លៃសកលដ៏អស្ចារ្យ ហើយគាំទ្របញ្ចូលប្រាសាទនេះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ ជំហរនេះត្រូវបានសម្ដែងឡើងទាំងនៅក្នុងសម័យប្រជុំនៅក្រៃឆឹច ឆ្នាំ ២០០៧ ទាំងតាមរយៈទស្សនកិច្ចរបស់ឯកឧត្ដម សាម៉ាក់ ស៊ុនថរៈវេត នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រថៃ នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាយើង ថ្ងៃទី ៣ និងទី ៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០០៨ ក្នុងឱកាសចរចាផ្លូវការជាមួយខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំនៅទីស្ដីការ គណៈរដ្ឋមន្ត្រី ទាំងនៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរួម ចុះថ្ងៃទី ៦ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០០៨ បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំការងារមួយស្ដីពីប្រាសាទព្រះវិហាររវាង គណៈប្រតិភូកម្ពុជា ដឹកនាំដោយឯកឧត្ដម សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងគណៈប្រតិភូថៃដឹកនាំដោយឯកឧត្ដម វីរ៉ាសាឌី ហ៊្វូត្រាគល់ អគ្គលេខាធិការនៃក្រសួងការបរទេសថៃ ហើយពិសេសនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួម ដែលចុះហត្ថលេខានៅថ្ងៃទី ១៨ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ២០០៨ ដោយឯកឧត្ដម សុខ អាន និងឯកឧត្ដម ណុបប៉ាឌុន ប៉ាត់ថាម៉ាក់ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថៃ និងលោកជំទាវ ហ្វ្រង់ស្វ័ហ្ស រីវីយែរ អគ្គនាយករងនៃអង្គការយូនេស្កូ បន្ទាប់ពីឥស្សរជនទាំងបីរូបបានជួបប្រជុំ និងឯកភាពគ្នាកាលពីថ្ងៃទី ២២ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០០៨ នៅទីស្នាក់ការអង្គការយូនេស្កូ ទីក្រុងប៉ារីស និងដោយមានការចូលរួមពីមន្ត្រីយូនេស្កូជាច្រើនរូបទៀត។ នាឱកាសនោះ ក្នុងស្មារតីប្រកបដោយសុច្ឆន្ទៈ និងការសម្រុះសម្រួល កម្ពុជាបានយល់ព្រមក្នុងដំណាក់កាលនេះ នៃដំណើរការចុះបញ្ជីដាក់បញ្ចូលប្រាង្គប្រាសាទព្រះវិហារក្នុងបញ្ជី បេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដោយគ្មានតំបន់ទ្រនាប់នៅតំបន់ខាងជើង និងខាងលិចនៃប្រាសាទ និងដោយទុកតំបន់ទាំងពីរនេះជូនគណៈកម្មការរួមស្ដីពីព្រំដែនដីគោក នៃប្រទេសទាំងពីរ បន្តពិនិត្យដោះស្រាយ។ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំសូមធ្វើការបញ្ជាក់ម្ដងទៀតថា ការដាក់បញ្ចូលប្រាង្គប្រាសាទព្រះវិហារនេះ មិនប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការចរចាដោះស្រាយបញ្ហាខណ្ឌសីមាព្រំដែនរវាង ប្រទេសទាំងពីរនោះឡើយ។
ឆ្លៀតឱកាសដ៏មហាប្រសើរនេះទូលព្រះបង្គំ សូមតាងនាមសមាជិកសមាជិកាទាំងអស់នៃរាជរដ្ឋាភិបាលមន្ត្រីរាជការគ្រប់ លំដាប់ថ្នាក់ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធគ្រប់ប្រភេទ និងប្រជាជនកម្ពុជាទាំងមូលសូមថ្លែងអំណរព្រះគុណដ៏ជ្រាលជ្រៅ និងស្មោះស្ម័គ្របំផុតថ្វាយសម្ដេចព្រះមហាវរក្សត្រ ព្រះបាទសម្ដេចព្រះនរោត្ដម សីហនុ ដែលបានប្រទាននូវព្រះរាជកិច្ចដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុតប្រកបដោយស្មារតី ស្នេហាជាតិដ៏ជ្រាលជ្រៅ ក្នុងការតស៊ូទាមទារមកវិញ និងការពារបាននូវអធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដីស្របច្បាប់របស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាលើប្រាង្គប្រាសាទ ព្រះវិហារដែលជាស្ថាបត្យកម្មខ្មែរដ៏អស្ចារ្យ។ ពិតណាស់ គឺ៤៦ឆ្នាំមុននេះ ឆ្លើយតបនឹងសំណើរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី ៦ ខែ តុលា ឆ្នាំ ១៩៥៩ តុលាការអន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ ទទួលស្គាល់ក្នុងសាលក្រមរបស់ខ្លួននាថ្ងៃទី ១៥ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៦២នោះថា : ប្រាសាទព្រះវិហារស្ថិតក្នុងដែនដីដែលនៅក្រោមអធិបតេយ្យភាពរបស់ កម្ពុជា ហើយតម្រូវឲ្យប្រទេសថៃដកចេញរាល់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធប៉ូលិស ឬឆ្មាំទាំងអស់ដែលខ្លួនបាននៅក្នុងប្រាសាទ ឬក្នុងបរិវេណប្រាសាទដែលស្ថិតក្នុងដែនដីរបស់កម្ពុជា។
ទូលព្រះបង្គំខ្ញុំ ក៏សូមព្រះរាជានុញ្ញាតសម្ដែងនូវអំណរព្រះគុណដ៏ជ្រាលជ្រៅបំផុត ថ្វាយព្រះករុណាព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្ដម សីហមុនី ដែលព្រះអង្គតែងបានប្រទាននូវការគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងជានិច្ច ចំពោះកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តាំងពីព្រះអង្គគង់នៅជាឯកអគ្គរាជទូតប្រចាំអង្គការយូនេស្កូ នៅទីក្រុងប៉ារីស មកម្ល៉េះ ហើយបានប្រទាននូវការគាំទ្រជាបន្តរហូតមកទៀតចំពោះបុព្វហេតុតស៊ូ ដ៏ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌របស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជនកម្ពុជា។
ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ក៏សូមថ្លែងអំណរគុណដ៏ស្មោះបំផុតចំពោះឯកឧត្ដម សុខ អាន និងគណៈប្រតិភូដែលបានការពារជំហរដ៏ត្រឹមត្រូវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជា ប្រកបដោយភាពទន់ភ្លន់ ប៉ិនប្រសប់ វិជ្ជាជីវៈ ការទូត និងស្មារតីស្នេហាជាតិដ៏បរិសុទ្ធ ការពារបានអធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដី កិត្តិយស និងកេរមរតកជាតិ ព្រមទាំងរក្សាបាននូវចំណងទាក់ទងជាមិត្តភាព សហប្រតិបត្តិការជិតខាងល្អជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជនថៃ។
ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមថ្លែងនូវអំណរគុណជាពិសេសផងដែរចំពោះបណ្ដាប្រទេសនានា អង្គការយូនេស្កូ និងឥស្សរជនទាំងអស់ដែលបានគាំទ្រដ៏ត្រឹមត្រូវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជាឈានដល់ការសម្រេចដាក់ប្រាង្គប្រាសាទព្រះវិហារចូលក្នុង បញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដើម្បីជាផលប្រយោជន៍ដ៏ឧត្ដមរបស់មនុស្សជាតិទាំងមូល។
ចុងក្រោយបំផុត ខ្ញុំព្រះករុណា ខ្ញុំសូមថ្លែងនូវអំណរគុណដ៏ជ្រាលជ្រៅ និងស្មោះស្ម័គ្របំផុតចំពោះប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ ដែលបានផ្ដល់កម្លាំងគាំទ្រប្រកបដោយទឹកចិត្តស្នេហាជាតិដ៏បរិសុទ្ធ ហើយបានសម្ដែងនូវសេចក្ដីយោគយល់ អត់ធ្មត់ រក្សាបាននូវភាពស្ងប់ស្ងៀម ការពារផលប្រយោជន៍ជាតិ និងទំនាក់ទំនងសន្តិភាព មិត្តភាពជិតខាងល្អជាមួយប្រជាជនថៃ។
សូមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ព្រះថេរានុថេរៈ គ្រប់ព្រះអង្គ និងជនរួមជាតិទាំងអស់ទ្រង់ប្រកប និងប្រកបដោយពុទ្ធពរទាំងបួនប្រការ គឺអាយុ វណ្ណៈសុខៈ និងពលៈកុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ៕
ដកស្រង់ចេញពីគេហទំព័រ http://women.open.org.kh
